3 tips voor als je wilt leren stoppen met overdenken (en piekeren)
Inzichten om de storm in je hoofd te kalmeren
Ieders hoofd slaat weleens op hol. Soms uit gewoonte, omdat dat nou eenmaal het meest bewandelde pad in die grijze massa is, soms omdat iets vanbinnen zich onveilig voelt en daardoor je brein (en dus je zenuwstelsel) in overdrive gaat. En hoe fijn het ook zou zijn, het wel of niet stoppen met overdenken is helaas niet iets waar jij invloed op hebt. Gelukkig zijn er ook genoeg dingen waar je wél invloed op hebt en hier volgen dan ook 3 tips waarmee jij jezelf kunt ondersteunen wanneer je bovenkamer niet meer te stoppen is.
Vaak hebben we geen idee wat precies de aanleiding voor het overdenken is geweest en het goede nieuws is: dat hoef je ook niet te weten. Ergens is er in elk geval een vleugje, of een hele vrachtwagenlading, onveiligheid in je systeem gekropen en nu probeert je hoofd je te redden – door erover te blijven piekeren of door het te verstoppen achter een gordijntje van gedachten. Hoe het overdenken zich op dit moment ook precies bij jou uit, en wat er stiekem ook wel of niet achter zit, het is er nu, het is naar, EN je hoofd bedoeld het hartstikke goed.
De goede bedoelingen van je hersenpan
Ik weet het, het is bijna niet voor te stellen, en toch wil ik je uitnodigen om voor een moment te overwegen dat alle delen in jou het beste met je voor hebben en zo goed mogelijk voor je willen zorgen op de manier die zij voorhanden hebben. Je hoofd, hoe slim en handig ook, heeft een vrij beperkte toolbox, namelijk: controle regelen. Als jij maar weer de controle hebt, dan komt alles goed, dan ben je veilig. En dus gaat je hoofd je gezellig van alles kwalijk nemen, worst-case-scenario’s met je doornemen, zwart-wit-denken of je keihard afleiden; alles is geoorloofd, zolang je maar niet hoeft te dealen met het gevoel dat er eigenlijk onder zit. Alleen terwijl je brein in z’n gecreëerde schijnveiligheid weer opgelucht kan ademhalen, word jij langzaam gek én krijg je niet de kans om dat wat er werkelijk gaande is een plekje te geven.
Hoogste tijd voor de 3 tips om jezelf bij te staan in het omgaan met piekeren en overdenken!
‘The thing you’re most afraid of already happened. That’s why you’re afraid.’
Tip 1: Het ergste is al gebeurd
Aangezien je hoofd met het piekeren en overdenken een bepaalde veiligheid probeert te creëren, kan het helpen om jezelf eraan te herinneren dat het ergste al is gebeurd. Dat waar je hoofd zo bang voor is, is eigenlijk al gebeurd. Vandaar deze reactie. Het piekeren of overdenken helpt je dus niet werkelijk om je voor te bereiden op iets ergs – zoals het soms lijkt; het is oude pijn aan het afspelen in een nieuwe, verzonnen situatie.
Een persoonlijk voorbeeld
Mijn hoofd kan bijvoorbeeld helemaal losgaan als ik het gevoel heb dat ik er niet bij hoor. Dan bedenkt die bovenkamer de pijnlijkste scenario’s waarin ik buitengesloten en belachelijk gemaakt word. Ze zijn natuurlijk totaal niet realistisch, maar zo voelen ze wel. Wat namelijk wél is gebeurd, zijn de vreselijke pesterijen vroeger op de basisschool. Dát is het litteken dat nu voor deze reactie van mijn brein zorgt, terwijl er in het hier-en-nu eigenlijk niet zo gigantisch veel aan de hand is.
Je komt er niet altijd achter wat er precies op zo’n moment speelt, maar de uitnodiging is om jezelf eraan te herinneren dat het niet meer toen is, dat het ergste – datgene waar je hoofd je nu tegen probeert te beschermen – allang gebeurd is, en dat de kans zeer klein is dat zoiets nog een keer gebeurt.
‘Now, when it rains, it storms.’
– a trauma survivor
Tip 2: De ‘overdreven’ reactie van je hoofd is hartstikke terecht
Wanneer er op zo’n blauwe plek gedrukt wordt, zowel door iets vervelends als door iets goeds of fijns, zal je innerlijke reactie overdreven voelen. Je merkt dat de situatie niet overeenkomt met de reactie. En dat klopt dus helemaal; het is namelijk een reactie op hetgeen dat in eerste instantie voor de blauwe plek heeft gezorgd. Je kunt zo’n pieker- en/of overdenkaanval dus ook zien als een uitnodiging om er voor jezelf te zijn. Misschien regent of miezert het, misschien voel je alleen een zachte bries, maar in jouw zenuwstelsel stormt het nu. Zowel door de trigger, als door het piekeren zelf. Jouw systeem kan namelijk het verschil niet zien tussen wat echt is en wat uitsluitend in je hoofd gebeurt. Voor jouw zenuwstelsel zijn de scènes die zich in je hoofd afspelen werkelijkheid; niet heel gek dus dat je er alleen maar meer en meer van slag van raakt.
‘You are the sky. Everything else, it’s just the weather.’
– Pema Chödrön
Tip 3: Stoppen met overdenken hoeft niet eens, want jij bent niet jouw gedachten
Als laatste, en misschien wel belangrijkste: jij bent niet jouw gedachten. Jij bent niet je hoofd; je hoofd is onderdeel van jou. Het feit dat jij het kunt waarnemen, betekent dat jij het niet BENT. Jij bent zoveel meer.
Wat kan helpen om dit idee werkelijk te integreren, is om jezelf te zien als de lucht en alles wat er in je hoofd (of hart, of lijf, of energie) gebeurt, als het weer. Zo creëer je afstand tussen jou en je gedachten. Jij bent die oneindige lucht en alles wat jij waarneemt in jezelf en om je heen, is alleen maar het weer. Wanneer je dus helemaal gek wordt van alles wat je hoofd aan het roepen is, weet dat het niets zegt over jou, over wie jij bent, en wat jij kunt. De realiteit is dat je hoofd in overdrive is, maar ondertussen ben jij gewoon nog jij. Precies hetzelfde als wanneer het rustig(er) is in je hoofd. Jij bent de lucht. En het weer verandert continu.
Laat een reactie achter
Meepraten?Draag gerust bij!